CUỘC KHÁNG CHIẾN VĨ ĐẠI CHỐNG TẦN, CHỐNG TRIỆU
CỦA NHÂN DÂN ÂU LẠC
CỦA NHÂN DÂN ÂU LẠC
Nhà Tần, đứng đầu là Tần Thuỷ Hoàng, con người " cứng rắn, khắc bạc, tự đắc " (4)
, đầy tham vọng bành trướng đế quốc chủ nghĩa, sau khi đã thống nhất
toàn Trung Quốc (năm 221 trước công nguyên) đã phát nửa triệu quân xâm
lược phương Nam trong đó có nước Âu Lạc.
Cuộc
xâm lược qui mô lớn của nhà Tần, và tiếp ngay sau đó cuộc xâm lược của
nhà Triệu mà nhân dân Việt cổ đã anh dũng chống lại, cho thấy rằng sự
xâm lược của phong kiến phương Bắc là có hệ thống.
Quân
Tần tiến công ồ ạt, dần dần chiếm lấy hầu hết đất đai của các tộc Bách
Việt ở phía nam sông Dương Tử (Phúc Kiến, Quảng Đông, Quảng Tây, Quí
Châu). Nhưng đến khi chúng đi sâu vào đất nước Âu Lạc thì bị chống cự
mãnh liệt. Người Việt cổ, cùng nhân dân các tộc khác, tạm rút vào rừng,
tổ chức lực lượng kháng chiến, cử người tài giỏi lên làm tướng và tiến
hành đánh du kích ban đêm. Một trong những người tài giỏi đó chính là
vua Thục An Dương, theo lời kể của truyền thuyết dân gian. Cuộc kháng
chiến của người Việt cổ kéo dài hàng chục năm và đã làm tiêu hao hàng
chục vạn quân Tần. Chủ tướng của giặc là Đồ Thư cũng phải đền tội ác.
Chính nhà sử học Trung Quốc nổi tiếng Tư Mã Thiên cũng đã thừa nhận sự
thất bại ê chề của quân xâm lược Tần :
"
Lúc bấy giờ nhà Tần ở phía bắc thì mắc họa với người Hồ, ở phía nam thì
mắc họa với người Việt. Đóng binh ở đất vô dụng, tiến không được, thoái
cũng không xong. Trải hơn 10 năm, đàn ông phải mặc áo giáp, đàn bà phải
chuyên chở, khổ không sống nổi, người ta thắt cổ tự tử trên cây dọc
đường, người chết trông nhau. Kịp khi Tần Thuỷ Hoàng mất thì cả thiên hạ
nổi lên chống " (4)
Vào
năm 207 trước công nguyên, một viên quan lại của Nhà Tần là Triệu Đà
chiếm ba quận Nam Hải, Quế Lâm và Tượng, lập nước Nam Việt, xưng vương
rồi nhiều lần phát quân xâm lược hòng thôn tính nước Âu Lạc. Sử cũ cho
biết, trong các cuộc xâm lược đầu tiên của Triệu Đà, toàn bộ những mũi
tiến quân của y đến núi Tiên Du, đến vùng Vũ Ninh (nay thuộc các huyện
Tiên Sơn, Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh) đều bị bẻ gãy.
Truyền
thuyết dân gian kể chi tiết hơn : Trước hoạ xâm lăng, hàng vạn tráng sĩ
Âu Lạc dưới sự chỉ huy tài giỏi của các tướng Cao Lỗ, Nồi Hầu, ông Đống
và ông Vực (con của Nồi Hầu), tiến về phía núi Tiên Du nghênh chiến với
quân xâm lược Triệu bằng cung nỏ khoẻ, tên đồng sắc tẩm thuốc độc, tên
bắn ra như mưa, giặc chết lăn như rạ. Quân Triệu thua to và tên vua nước
Nam Việt xảo trá quỉ quyệt là Triệu Đà biết không thể thắng nổi Âu Lạc
bằng hành động quân sự nên giả vờ cầu hoà với vua Thục, và An Dương chủ
quan nhẹ dạ đã chấp thuận lời cầu hoà của hắn. Người đời nay lấy làm khó
hiểu tại sao vua Thục đã không phát huy chiến thắng và quét sạnh quân
thù ra khỏi bờ cõi Âu Lạc mà lại tin tưởng một cách vội vã vào những lời
lẽ hoà bình của Triệu Đà, cho phép y đóng quân ở lại vùng Vũ Ninh và
nhường cho y một phần đất nước từ Vũ Ninh trở lên phía bắc. Ý chí xâm
lược của Triệu Đà chưa bị bẻ gãy, tham vọng bành trướng của y sẽ không
ngừng lại ở biên giới tạm thời đó. Sơ hở đầu tiên của vua Thục là ở tính
hiếu hoà và sự khoan nhượng dễ dãi mà hậu quả khốc hại sẽ không thể nào
lường nổi !
BI KỊCH MẤT NƯỚC VÀ BI KỊCH TÌNH YÊU
Lợi
dụng sơ hở của vua Thục, Triệu Đà sai con trai là Trọng Thuỷ sang hàng
phục An Dương, An Dương thiếu cảnh giác gả con gái là Mị Châu cho Thuỷ,
được ở rể bên nước Âu Lạc, theo phong tục của người Việt cổ.
Theo
truyền thuyết dân gian, tướng quân Cao Lỗ đã khẳng khái can ngăn vua
Thục không nên gả con gái cho con trai kẻ thù. Cao Lỗ đã sáng suốt chỉ
cho vua thấy Triệu Đà chỉ mượn cớ cầu hôn để dò xét tình hình, học cho
được nghề cung nỏ của dân ta rồi thừa cơ hội cướp nước ta thôi. Nồi Hầu
và hai con trai cũng khuyên can vua nhưng An Dương không nghe. Nồi Hầu
bỏ về ở ẩn. Còn Cao Lỗ ngày càng bị vua đối xử bạc bẽo. Nghe lời đường
mật xúc xiểm của Trọng Thuỷ, Mị Châu xin cha đuổi Cao Lỗ ra khỏi kinh
thành. Người công thần, vị tướng tài giỏi bậc nhất của triều đình Âu Lạc
bỏ đi, nhắn lại vua :
- Giữ được nỏ thần thì giữ được thiên hạ, mất nỏ thần thì mất thiên hạ.
Mị
Châu bị ảo tưởng tình yêu, bị sự lừa phỉnh làm cho mù quáng. Nàng đã
nhẹ dạ đến vô ý thức, đã tiết lộ bí mật quốc gia về vũ khí, hệ thống
phòng thủ của thành Cổ Loa cho Trọng Thuỷ. Một vài lạc tướng ở các địa
phương bị y mua chuộc. Trước khi trốn về nước, y còn lợi dụng tình cảm
chân thật mà quá đổi ngây thơ của Mị Châu, đánh lừa nàng một lần nữa :
.
Tình vợ chồng không thể quên nhau, nghĩa cha con cũng không nở bỏ. Tôi
về thăm cha me,ï nếu hai nước có thất hảo khiến bắc nam cách biệt, tôi
sang tìm nàng thì dùng vật gì làm tín hiệu
Mị Châu đáp :
-
Thiếp là đàn bà, gặp cảnh chia ly, tình khôn kể xiết. Thiếp có áo lông
ngỗng thường mặc trên mình. Đến lúc bấy giờ sẽ rắc lông ngỗng ở ngã ba
đường đánh dấu những chỗ thiếp qua.
Trốn
được về Nam Việt, Trọng Thuỷ báo cáo tình hình Âu Lạc cho Triệu Đà
biết. Y dạy cho quân sĩ Nam Việt phép chế nỏ tài tình của Âu Lạc. Như
thế là ưu thế kỹ thuật quân sự của Âu Lạc đã mất. Các tướng tài giỏi của
Âu Lạc đã bỏ đi hay bị truất. Vua An Dương đã già yếu lại còn chủ quan,
ỷ vào thành cao, nỏ quí.
Mùa
xuân năm 179, quân Triệu ồ ạt tiến công Âu Lạc, bẻ gãy các mũi chống cự
của quân Thục và cuối cùng chiếm được thành Chủ. Vua An Dương để Mị
Châu ngồi sau mình ngựa cùng chạy về phía nam. Trọng Thuỷ nhận ra dấu
lông ngỗng Mị Châu rắc trên đường, đuổi theo ráo riết. Vua chạy đến bờ
biển vùng Diễn Châu (Nghệ An) thì cùng đường. Tiếng nói của nhân dân,
qua sự phản ánh hư ảo của lời thần Rùa Vàng, như quát vào tai vua :
- Kẻ ngồi sau ngựa là giặc đấy !
Vua quay lại thấy Mị Châu vẫn đang ngây thơ bứt lông ngỗng ở áo rắc xuống đường. Vua tuốt gươm toan chém. Mị Châu chỉ kịp nói :
-
Vì nhẹ dạ cả tin, bị người đánh lừa chứ con không có lòng phản hại cha.
Nếu có tội, chết đi, con sẽ biến thành tro bụi, nếu sau trước vẫn một
lòng trung kính với cha thì con sẽ hoá đá, hoá ngọc để rửa sạch mối nhục
thù !
Vua
chém đầu Mị Châu. Rồi Rùa Vàng rẽ nước đưa vua xuống biển Đông. Cơ đồ
nhà Thục đã " đắm biển sâu " Ở Diễn Châu ngày nay, cạnh đường quốc lộ
số một, một ngôi đền lớn thờ vua An Dương vẫn còn trên núi Mộ Dạ, xưa
vốn là một khu rừng đầy chim công. Đó là đền Cuông (thổ ngữ vùng Nghệ An
đọc côngthành cuông).
Tương truyền đấy là nơi An Dương đi vào biển. Máu Mị Châu chảy xuống
biển, trai sò ăn đều biến thành hạt châu. Quân Triệu kéo đến không thấy
bóng vết gì, chỉ còn lại xác Mị Châu mà thôi.
Ý NGHĨA CỦA TRUYỀN THUYẾT AN DƯƠNG - MỊ CHÂU
Qua
truyền thuyết, nhân dân ta muốn ghi lại một giai đoạn oanh liệt, những
kỳ công rực rỡ vào cuối thời dựng nước, muốn ca ngợi sức mạnh của tổ
tiên, của non sông đất nước Việt cổ hào hùng bất khuất, ca ngợi những
người dân Âu Lạc đã xây thành chế nỏ, anh dũng chống ngoại xâm. Và cũng
qua truyền thuyết, nhân dân ta giải thích sự bại trận và lí do mất nước.
Vua An Dương thất bại, cơ đồ nhà Thục chìm đáy biển không phải vì quân
địch mạnh, có vũ khí lợi hại hơn ta ; An Dương thua chỉ vì nhẹ dạ, chủ
quan, tự mãn.
An
Dương và Mị Châu để lại cho đời sau một bài học lịch sử đau xót nhưng
không bi luỵ. Để xây dựng nước nhà, đoàn kết nội bộ, chống ngoại xâm
thắng lợi, không nên ỷ vào vũ khí, vào phòng ngự, dù là nỏ quí thành
cao, mà phải luôn luôn cảnh giác với kẻ thù, phải nghe theo ý dân, lòng
dân (mà tướng Cao Lỗ là tiêu biểu). An Dương đã mắc mưu kẻ địch vì quá
hiếu hoà, cầu an. Ông đã không dựa vào dân, đã lấy thiên hạ làm của
riêng, đã đặt tình gia đình và lợi ích dòng phái lên trên nghĩa quốc
gia, lên trên lợi ích dân tộc, gây nên thảm cảnh nước mất nhà tan !
Cái
chết của Mị Châu là một hình thức phê phán nghiêm khắc của nhân dân về
tội lỗi tầy trời của nàng đối với Tổ quốc, với dân tộc, nhưng nhân dân
dành cho Mị Châu lòng thương cảm sâu xa đối với bản chất ngây thơ, trong
trắng, với những khát vọng yêu thương chính đáng của người con gái Việt
cổ đã lỡ lầm...
Còn
vua Thục vì chủ quan, mất cảnh giác nên thất bại, nhưng trước sau vua
vẫn là một vị anh hùng dân tộc đã từng lãnh đạo nhân dân Việt cổ đánh
Tần đuổi Triệu, lập nên những chiến công oanh liệt. Và trong quan niệm
nhân dân, người anh hùng dân tộc không bao giờ chết ; Rùa Vàng đã rẽ nước đưa vua Thục xuống biển Đông nơi mà Bố Rồng, tổ tiên huyền thoại của dân tộc đã đến trước tự nghìn xưa...
Đăng nhận xét